In 2009 schreef ik samen met scenariste Lotte Tabbers de korte film Zwemparadijs, over twee jonge meisjes die in een subtropisch zwembad worden geconfronteerd met allerlei ongemakken. Zoals grofgebekte tieners die hen dingen toeroepen als 'alle mongolen aan de kant' en 'pottenalarm'.
Destijds was er geen haan die kraaide naar dit stevige taalgebruik. Maar vandaag de dag, als Zwemparadijs wordt herhaald, ontvangt de NTR een stormvloed aan kwade reacties van kijkers. Het is een mooi voorbeeld van de groeiende bewustwording omtrent de voorbeeldfunctie van media.
Nieuw in de publieke discussie is de authenticiteit van acteurs. Vele decennia hebben acteurs die een minderheidsrol vertolken de Oscars gedomineerd. Denk aan films als Brokeback Mountain, Rain Man, Dallas Buyers Club, Milk, Forrest Gump en Philadelphia. In 2011 brak er rondom de film Intouchables echter ineens grote verontwaardiging los. Het feit dat hierin een gehandicapte man werd gespeeld door een niet gehandicapte acteur was voor velen onacceptabel. Recent nog speelde diezelfde verontwaardiging op bij het uitkomen van de film Girl, waarin een transgender wordt vertolkt door een cisgender.
Ik begrijp de gedachte achter deze authenticiteitsdiscussie en ben het er deels mee eens. Natuurlijk is blackface verboden en is het noodzakelijk dat we voor de gelijkheid van acteurs in alle vormen en maten vechten. Maar waar ligt de grens? Mag een hetero acteur geen homoseksueel meer spelen? Mogen personages met hiv alleen nog door dragers van dit virus gespeeld worden? En personages met een psychische stoornis? Wat nou als er geen 'authentieke acteurs' te vinden zijn die in de rol passen? Hadden alle genoemde films, stuk voor stuk klassiekers over belangrijke onderwerpen, dan niet gemaakt mogen worden?
In 2016 schreef ik de film Adios amigos (remake van de Vlaamse film Hasta la vista), waarin een van de hoofdpersonages vrijwel volledig verlamd is. Hiervoor wilden we een ervaringsdeskundige acteur casten, maar die was er gewoonweg niet. En als we die wel hadden kunnen vinden, dan waren de lange draaidagen veel te zwaar geweest voor iemand in een dergelijke conditie.
Uiteindelijk vonden we in de 'gewone' acteur Yannick van de Velde de beste match voor de rol. De overtuiging waarmee hij de frustratie en angst van het personage van het scherm af laat spatten is wat mij betreft zijn beste acteerprestatie tot nu toe. Was de keuze voor hem dan immoreel? Volgens sommigen dus wel. Onlangs nog noemde iemand Adios amigos 'de nieuwe blackface'.
De tijden veranderen. En snel ook. Zwemparadijs is op NPO gemist te vinden, Adios amigos op Netflix. Ik zou zeggen, kijk ze snel terug, voordat ze uit de filmgeschiedenis worden verbannen.
Deze column is gepubliceerd in de PS van het Parool van 27 feb. 2019.